S. Szmaglewska // De onschuldigen in Neurenberg

De onschuldigen in Neurenberg

Na bijna drie jaar in het concentratiekamp
Birkenau te hebben doorgebracht, moest Seweryna Szmaglewska het doorstane leed voor een tweede keer doorleven, toen zij begin 1946 in het proces van Neurenberg ging getuigen. Op haar rustte de taak, aan het Internationaal Militair Tribunaal en de hele wereld duidelijk te maken, hoezeer het Poolse volk geleden had onder de nazi-bezetting. Haar getuigenverklaring, in sobere woorden, is terug te
vinden in de processtukken; bovendien werd haar in 1945 verschenen boek 'Rook boven Birkenau' wegens de documentaire waarde bij de akte van beschuldiging tegen de nazi's gevoegd.
In haar talrijke boeken over het onmenselijke nazi-regiem beschuldigt zij
niet zozeer, zij confronteert de lezer met de realiteit en dwingt tot nadenken over het hoe en waarom van de verschrikkelijke gebeurtenissen. 'De onschuldigen in Neurenberg' is een weergave van haar indrukken van het proces, tegen de achtergrond van het naoorlogse West-Duitsland. Terwijl Neurenberg carnaval viert met de Amerikaanse bezetters, buigen de rechters zich over groeiende stapels documenten, waarin zakelijk wordt verhaald, hoe miljoenen mensen uit heel Europa in kampen werden opgesloten, uitgehongerd, mishandeld, vernederd, ontdaan van hun menselijke waardigheid, gefolterd, vermoord. Miljoenen konden niet meer spreken, slechts weinige overlevenden van de nazi-kampen waren in staat, met zoveel zelfbeheersing als Seweryna Szmaglewska een ooggetuigenverslag uit te brengen. Met dezelfde zelfbeheersing beschrijft zij in 'De onschuldigen in Neurenberg' wat er in haar omging voor en tijdens haar getuigenverklaring, waarbij zij oog in oog kwam te staan met de aanstichters van het leed en onrecht, de nazi-kopstukken, die halsstarrig bleven volhouden 'nicht schuldig' te zijn ... met als culminatiepunt de brallende verklaring van Hermann Göring.

Seweryna Szmaglewska, geboren in 1916, had al in 1933 haar debuut als schrijfster gemaakt. In juli 1942 werd zij door de Gestapo gearresteerd wegens ondergronds werk. Na de bevrijding werd zij een gevierd schrijfster; ook buiten Polen kreeg haar werk bekendheid door verscheidene vertalingen. In 1973 werd haar een belangrijke staatsprijs toegekend voor haar gehele oeuvre, met bijzondere vermelding van 'Rook boven Birkenau' en 'De onschuldigen in Neurenberg'.