Retrospect // de geschiedenis van de 20e eeuw (Academic Service)

de geschiedenis van de 20e eeuw
 

6 cd-roms

kroniek, encyclopedie, documentaires
 

Dl. 1: Begin van de eeuw; Bankroet van de Oude Wereld; Tussen de oorlogen

Dl. 2: Het tijdperk van de dictators; Aan de vooravond van de oorlog; De Tweede Wereldoorlog

Dl. 3: Omwenteling in China; Begin van de koude oorlog; Het Rode Imperium

Dl. 4: Het einde van de koloniale machten; Natuurrampen en ongelukken; Bewapening en ontspanning

Dl. 5: Brandhaard Midden-Oosten; De nieuwe tijdgeest; Crisis in Indo-China

Dl. 6: Europese eenwording; Duitsland herenigt; Naar een nieuwe wereldorde; Ommekeer in het Oosten

Bespreking

Retrospect staat voor zes cd-roms met beelden, teksten en geluiden over de geschiedenis van de twintigste eeuw. De cd-roms zijn uitsluitend geschikt voor pc. De Macintosh-gebruikers, dankzij de introductie van de i-mac nochtans opnieuw groeiend in aantal, blijven zonder uitleg in de kou staan. Een groot en interessant doelpubliek wordt zodoende verwaarloosd. De installatie is kinderlijk eenvoudig; van een technologische drempel is hoegenaamd geen sprake. Welke van de zes cd-roms je ook invoert, het programma start automatisch. Het introductiefilmpje bestaat uit een aantal snel achter elkaar gemonteerde historische beeld- en klankfragmenten, die je meteen in de gepaste stemming brengen: de maanlanding, Martin Luther King ('I have a dream'), J.F. Kennedy ('Ich bin ein Berliner'), Clinton ('I let my family down')… Na het filmpje kom je op een beginscherm terecht, dat vijf verschillende invalshoeken voorstelt: 'documentaires', 'kroniek', 'lexicon', 'archief' en 'zoek'.

Een eerste manier om Retrospect te verkennen, is via de 19 interactieve 'themadocumentaires', elk van ongeveer 10 à 15 minuten. Net zoals bij een televisiedocumentaire krijg je een combinatie van gesproken commentaar en foto- en filmmateriaal. Surplus is de samenvattende geschreven tekst die je naast de beelden krijgt. Via 200.000 contextgevoelige hyperlinks is het mogelijk op een bepaald item dieper in te gaan. Door het pauzeteken aan te klikken wordt de documentaire even stilgelegd. Vervolgens klik je een woord aan en krijg je een lijst met verwante onderwerpen, waaruit je kan kiezen. Na je zijsprongetje kan je de documentaire probleemloos opnieuw starten van waar je was gebleven. De commentaarstem klinkt helder en duidelijk. Inhoudelijk brengen de documentaires de klassieke headlines van de twintigste eeuw. Daarbij ligt de nadruk sterk op de politiek-diplomatieke geschiedenis en worden andere domeinen van het menselijk handelen -- cultuur, economie, wetenschap… -- slechts zijdelings behandeld. Deze eenzijdige invalshoek geldt voor de volledige inhoud van de cd-roms, zodat een correctere titel 'De politieke geschiedenis van de twintigste eeuw' ware geweest. Een ander euvel is dat de documentaires de geschiedenis nodeloos dramatiseren. Anderzijds komen er weinig anachronismen en eigentijdse interpretaties van het verleden voor. Positief is ook dat de auteurs de geschiedenis niet vanuit louter eurocentrisch oogpunt benaderen, maar ook oog hebben voor bv. de communistische omwenteling in China en voor het Midden-Oosten. Afrika daarentegen blijft -- op de dekolonisering na -- in de kou staan.

De tekstuele informatie op de zes cd-roms is identiek. Via 'kroniek' verschijnt er een overzichtelijk chronologisch overzicht van de twintigste eeuw in beeld, ingedeeld in vijf categorieën: maatschappij, economie, politiek, catastrofes en oorlog. Onder 'lexicon' staan duizenden biografieën en onderwerpen alfabetisch gerangschikt. Via een begrip of biografie kan je een van de 150 themagebieden binnengaan, een miniversie van de themadocumentaires. Ook hier zijn er weer hyperlinks. Retrospect maakt gebruik van een kleurensysteem om het navigeren te vereenvoudigen. Blauw staat voor de titelpagina van een themagebied, geel voor chronologisch gerangschikte gebeurtenissen rond een bepaald thema en groen voor de achtergrondinformatie, bv. bronnenmateriaal, biografieën of extra toelichtingen. Het elektronisch 'archief' geeft directe toegang tot authentiek geluidsmateriaal (ongeveer 12 uur), gesproken commentaren, foto's, filmfragmenten (ongeveer drie uur), archiefdocumenten, toespraken en wetteksten. Dit is het ideale instrument voor bronnenonderzoek. Niet alleen audiovisueel, maar ook qua hoeveelheid tekstuele informatie verslaat de cd-rom hier de klassieke encyclopedie.