John Allen Paulos // Ik denk, dus ik lach

 een alternatieve benadering van de filosofie

Kent u die van de man die bij zijn arts komt omdat hij zo opvliegend is

dat zijn huwelijk eronder lijdt? De dokter adviseert hem elke avond

een kalmerende wandeling van tien kilometer te maken, en na vier

weken weer contact op te nemen. Een maand later belt hij op. 'Alles

gaat uitstekend, ik voel me heerlijk ontspannen,' zo meldt hij. 'Er is

maar één probleem: ik ben wel driehonderd kilometer van huis.'

Ongeschreven wetten beheersen ons leven (en de wetenschap), en

we moeten vaak tussen de regels door.Jezen om ons die impliciete

vooronderstellingen bewust te worden. Vaak staan we hier niet bij

stil, en dit kan tot bizarre situaties leiden zoals in de hierboven be-

schreven anekdote.

Ludwig Wittgenstein heeft eens gezegd dat het mogelijk moet zijn

een degelijk filosofisch werk te schrijven dat geheel uit grappen be-

staat (de filosofische inhoud kan men alleen begrijpen als men de

grap doorheeft). John Allen Paulos stelt dat humor en filosofie

op een nog veel fundamenteler niveau met elkaar overeenkomen:

beide streven ernaar de werkelijkheid tot haar juiste proporties terug

te brengen. Hij bewijst dit door middel van parabels, puzzels en

paradoxen over allerlei onderwerpen, van wetenschappelijke in-

ductie tot het verschil tussen intensionele en causale verklaringen. Hij

voert Groucho Marx en sir Bertrand Russell ten tonele, gewikkeld

in een geanimeerde discussie over zelfverwijzende zinnen, terwijl

ze beiden de wereld bezien met een sceptische, anarchistische blik.

Wittgenstein zelf raakt in gesprek met Lewis Carroll: zowel de een

als de ander werd geobsedeerd door onzinnigheden, logische chaos

en taalpuzzels.

Om van Ik denk, dus ik lach te genieten is kennis van de filo-

sofie geen vereiste, gevoel voor humor echter wel. Dit vrolijke en

intelligente boek kan men niet alleen zien als een heldere inleiding op

een aantal kwellende filosofische problemen, maar ook als een ver-

makelijke en onderhoudende variétévoorstelling. De dialoog tussen

Groucho Marx en sir Bertrand Russell alleen al is de entreeprijs

meer dan waard.

Tohn Allen Paulos doceert wiskunde aan de Temple universiteit.

Hij schrijft voor The New York Times en Newsweek, en publi-

ceerde het boek Ongecijferdheid.